European Society of Endodontology (ESE) developed by: F. Duncan  K. M. Galler  P. L. Tomson  S. Simon  I. El‐Karim  R. Kundzina  G. Krastl  T. Dammaschke  H. Fransson  M. Markvart  M. Zehnder  L. Bjørndal. European Society of Endodontology position statement: Management of deep caries and the exposed pulp, International Endodontic Journal Vol 52, Issue 7, 2019.

https://doi.org/10.1111/iej.13080

Zaczynamy od rekomendacji European Society of Endodontology (ESE) odnośnie postępowania z głęboką próchnicą w zębach stałych. Są dość krótko i konkretnie przygotowane z otwartym dostępem, więc polecam przeczytać również całość.

Ogólnie:
– wywiad, badanie, testy elektryczne i na zimno oraz zdjęcia punktowe jako standard w diagnozowaniu zaawansowania problemu (rozróżnianie na odwracalne i nieodwracalne zapalenie miazgi)
– nie zalecane CBCT jako rutynowa diagnostyka przy pierwotnym problemie
– niezależnie czy jest obnażona miazga czy nie, zalecana odpowiednia aseptyka, łącznie z dezynfekcją zęba oraz leczeniem w koferdamie w każdym przypadku głębokiej próchnicy.

Unikanie obnażenia miazgi:
– obecnie nie jest zalecane całkowite oczyszczenie próchnicy (!)
– zalecane przy odwracalnym zapaleniu miazgi
– większa przewidywalność przy ubytkach jednopowierzchniowych
– selektywne oczyszczanie próchnicy jednoetapowe (na brzegach ubytku oczyszczenie do twardej zębiny, a w części dokomorowej do miękkiej lub zbitej, w zależności od stopnia zaawansowania próchnicy. Następnie szczelne wypełnienie ubytku wypełnieniem ostatecznym)
– etapowe oczyszczanie próchnicy – stepwise excavation (oczyszczenie do twardej zębiny na brzegach ubytku, a dokomorowo do zębiny miękkiej. Następnie założenie wypełnienia tymczasowego na okres 6-12 miesięcy, a po tym czasie doczyszczenie do zębiny zbitej i założenie wypełnienia ostatecznego)

Próchnicowe obnażenie miazgi:
– zalecane przykrycie bezpośrednie miazgi, pulpotomia lub pulpektomia
– pulpotomia lub przykrycie bezpośrednie przy bezobjawowej miazdze lub przy objawach charakterystycznych dla odwracalnego zapalenia
– przy bardzo głębokiej próchnicy zalecana praca w powiększeniu, dodatkowe płukanie z dezynfekcją oraz wykorzystanie MTA
– jeśli miazga z zapaleniem nieodwracalnym, praca bez koferdamu lub zainfekowane narzędzia, zalecane wykonanie pulpektomii (ekstyrpacji)

Materiały przy żywej miazdze:
– przy pokryciu pośrednim na najgłębiej położoną zębinę – szkło-jonomer lub hydraulic calcium silicate cement (HCSC), z których MTA jest jako najczęściej stosowane i znane
– przy pokryciu bezpośrednim, na miazgę po pulpotomii częściowej lub całkowitej – HCSC (MTA), następnie założone wypełnienie ostateczne

Kontrole po zabiegach:
– po 6 i 12 miesiącach w połączeniu z wywiadem i zdjęciami punktowymi
– w przypadku utrzymujących się objawów dalsze kontrole w regularnych odstępach
– kontynuowanie testowania reakcji zęba na prąd i zimno, pamiętając, że zęby po całkowitej pulpotomii nie będą wykazywały reakcji

Podsumowując jest to kolejne badanie i rekomendacje, które zalecają rezygnację z całkowitego oczyszczania próchnicy w głębokich ubytkach, klasyfikując je wręcz jako „overtreatment”.  

Pełny tekst  – https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/iej.13080

Brandão, T. B., Vechiato‐Filho, A. J., Vedovato, E., Silva, L. S., dos Santos Silva, A. R., Brito e Dias, R., & de Souza Batista, V. E. (2020). Is the Fixed Mandibular 3‐Implant Retained Prosthesis Safe and Predicable for Full‐Arch Mandibular Prostheses? A Systematic Review. Journal of Prosthodontics.

doi:10.1111/jopr.13253

Przegląd systematyczny porównujący skuteczność uzupełniania bezzębnego łuku w żuchwie stałą odbudową wspartą na 3 implantach w porównaniu do rozwiązań wykorzystujących większą liczbę implantów.

Rozwiązanie z wykorzystaniem 3 implantów jest zarówno tańsze, jak i czasem pozwala uniknąć procedur związanych z obudową kości. W tym rozwiązaniu skrajne implanty są wszczepiane pod kątem, aby przesunąć punkt podparcia ostatecznej pracy dystalnie, zmniejszając ramię działającej dźwigni i pozwalając na uzupełnienie większej liczby zębów.

Analizowane badania zakwalifikowane do przeglądu systematycznego obejmowały łącznie 574 pacjentów z wszczepionymi 1596 implantami. Wiek pacjentów wynosił między 52.9 a 70.7, a okres obserwacji wahał się miedzy 4 a 70 miesięcy (średnia 34,5 miesiąca). Łączny odsetek przeżywalności implantów wyniósł 95,45%. Średni zanik kości brzeżnej wyniósł 1.09mm.

Od strony protetycznej zamocowano 406 uzupełnień, a ich odsetek sukcesu wyniósł 89,66%. Najczęstsze powikłania protetyczne to odkręcenie śruby mocującej, złamanie zęba akrylowego lub odpryśnięcie materiału. Całkowite niepowodzenie było zwykle związane z ruchomością jednego z implantów.

W badaniach przeżywalność implantów przy stałych pracach na 3 implantach i stałych pracach na 4 implantach jest zbliżona, przy jednocześnie znacząco wyższym ryzyku niepowodzenia protetycznego. Jest to związane z faktem, że w przypadku utraty jednego implantu przy rozwiązaniu na 3 implantach, taka praca nie ma dalszej możliwości funkcjonowania. W takiej sytuacji jest możliwe ponowne wykonanie pracy protetycznej, jednak jest to związane z dodatkowymi kosztami dla pacjenta.

Pomimo ograniczeń dostępnych badań, wyniki pokazują zbliżony odsetek powodzenia prac stałych wspartych na 3 implantach w porównaniu do prac wspartych na 4 lub więcej implantów przy uzupełnianiu bezzębnej żuchwy.

Abstrakt – https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/jopr.13253